Piyasa psikolojisi nedir?
Piyasa psikolojisi, bir piyasanın hareketlerinin, katılımcılarının duygusal durumunu yansıttığı (veya bunlardan etkilendiği) fikridir. Ekonomik kararlardan önce gelen çeşitli faktörleri araştıran disiplinler arası bir alan olan davranışsal ekonominin ana konularından biridir.
Birçok konu, duyguların finansal piyasalardaki değişimlerin arkasındaki ana itici güç olduğuna inanıyor. Ve genel olarak dalgalanan yatırımcı duyarlılığı, sözde psikolojik piyasa döngülerini yaratan asıl şeydir.Kısacası, piyasa duyarlılığı, yatırımcıların ve tüccarların bir varlığın fiyat hareketiyle ilgili sahip oldukları genel duygudur. Piyasanın hissiyatı olumlu olduğunda ve fiyatlar sürekli yükseldiğinde, bir yükseliş eğilimi olduğu söylenir (genellikle boğa piyasası olarak adlandırılır ). Bunun tersi, fiyatlarda devam eden bir düşüş olduğunda ayı piyasası olarak adlandırılır .
Bu nedenle, duyarlılık, bir finansal piyasadaki tüm traderlerin ve yatırımcıların bireysel görüş ve duygularından oluşuyor. Buna anlayabilmenin başka bir yolu, piyasa katılımcılarının genel hissinin bir ortalamasıdır.
Ancak, herhangi bir grupta olduğu gibi, tek bir görüş tamamen baskın değil. Piyasa psikolojisi teorilerine dayanarak, bir varlığın fiyatı, aynı zamanda dinamik olan genel piyasa duyarlılığına yanıt olarak sürekli değişme eğilimindedir. Aksi takdirde, başarılı bir ticaret yapmak çok daha zor olurdu.
Uygulama sürecinde, piyasa yükselirken, bunun nedeni muhtemelen traderler arasındaki iyileşen tutum ve güvene bağlı oluyor. Olumlu bir piyasa duyarlılığı, talebin artmasına ve arzın azalmasına neden oluyor. Buna karşılık, artan talep daha da güçlü bir tutuma neden olabiliyor tabii ki. Benzer şekilde, güçlü bir düşüş eğilimi, talebi azaltan ve mevcut arzı artıran olumsuz bir duygu yaratma eğilimiyle oluşuyor.
Piyasa döngüleri sırasında duygular nasıl değişir?
Yükseliş trendi
Tüm piyasalar genişleme ve daralma döngülerinden geçer. Bir piyasa genişleme aşamasındayken (boğa piyasası), bir iyimserlik, inanç ve açgözlülük iklimi vardır. Tipik olarak, bunlar güçlü bir satın alma faaliyetine yol açan ana duygulardır.
Piyasa döngüleri sırasında bir tür döngüsel veya geriye dönük etki görmek oldukça yaygındır. Örneğin, fiyatlar yükseldikçe duyarlılık daha olumlu hale gelir, bu da duyarlılığın daha da olumlu olmasına neden olarak piyasayı daha da yükseltir.
Bazen, güçlü bir açgözlülük ve inanç duygusu, piyasayı öyle bir şekilde ele geçiriyor ki, finansal bir balon oluşabilir. Böyle bir senaryoda, birçok yatırımcı irrasyonel hale geliyor, gerçek duyguları gözden kaybeder ve yalnızca piyasanın yükselmeye devam edeceğine inandıkları için alım yapmaya devam eder ve satın alır.
Kâr elde etmeyi umarak açgözlü olurlar ve piyasadaki ivmeye gereğinden fazla yol almış olur. Fiyat yukarı doğru aşırı genişledikçe, yerel tepe yaratılır. Genel olarak, bu maksimum finansal risk noktası olarak kabul edilir.
Bazı durumlarda, varlıklar kademeli olarak satıldığından piyasa bir süre yatay bir hareket yaşayacaktır. Bu aynı zamanda konsolidasyon aşaması olarak da biliniyor. Bununla birlikte, bazı döngüler net bir dağılım aşaması sunmaz ve düşüş trendi zirveye ulaşıldıktan hemen sonra başlıyor.
Düşüş trendi
Piyasa tersine dönmeye başladığında, birçok trader yükseliş trendinin sona erdiğine inanmayı reddettiği için, coşkulu ruh hali hızla rehavete dönüşebiliyor. Fiyatlar düşmeye devam ederken, piyasa hissiyatı hızla olumsuz tarafa kayıyor. Genellikle endişe, inkar ve panik duygularını arttırmasıyla da tahmin edilebilir.
Bu bağlamda kaygıyı, yatırımcıların fiyatın neden düştüğünü sorgulamaya başladıkları ve kısa sürede inkar aşamasına yol açtığı an olarak tanımlayabiliriz. İnkar dönemi, bir kabullenme duygusuyla devam edebilir. Birçok yatırımcı, ya “satmak için çok geç” olduğu için ya da “piyasanın yakında geri geleceğine” inanmak istedikleri için zararı olmasına rağmen pozisyonlarını korumakta ısrar ediyor.
Ancak fiyatlar daha da düştükçe satış dalgası güçleniyor. Bu noktada, korku ve panik genellikle piyasa kapitülasyonu denilen duruma yol açar (sahipler vazgeçip varlıklarını yerel desteğe yakın bir yerde sattıklarında).Sonunda, oynaklık azaldıkça ve piyasa istikrara kavuşmasıyla düşüş trendi durur . Tipik olarak, piyasa, umut ve iyimserlik duyguları bir kez daha yükselmeye başlamadan önce yan hareketler görülebilir. Bu tür yan dönem, birikim aşaması olarak da bilinir.
Yatırımcılar piyasa psikolojisini nasıl kullanır?
Piyasa psikolojisi teorisinin geçerli olduğunu varsayarsak, onu anlamak, bir traderin daha uygun zamanlarda pozisyonlara girip daha uygun bir zamanda çıkmasına yardımcı olabilir. Piyasanın genel tutumu verimsizdir: (bir alıcı için) en yüksek finansal fırsatın olduğu an, genellikle çoğu insanın umutsuz olduğu ve piyasanın çok düşük olduğu an gelir. Buna karşılık, en yüksek finansal risk anı, genellikle piyasa katılımcılarının çoğunluğunun coşkulu ve kendine aşırı güvendiği zaman ortaya çıkar.Bu nedenle, bazı traderler ve yatırımcılar, psikolojik döngülerinin farklı aşamalarını tespit etmek için bir piyasanın duyarlılığını okumaya çalışıyor. İdeal olarak, bu bilgiyi panik olduğunda (düşük fiyatlar) satın almak ve açgözlülük (yüksek fiyatlar) olduğunda satmak için kullanılıyor. Ancak pratikte, bu optimal noktaları tanımak nadiren kolay bir iş gibi gözükse de . Yerel dip ( destek ) gibi görünen şey tutunamayabilir ve daha da düşük diplere yol açabilir.
Teknik analiz ve piyasa psikolojisi
Piyasa döngülerine bakmak ve genel psikolojinin nasıl değiştiğini anlamak kolaydır. Önceki verileri analiz etmek, hangi eylemlerin ve kararların en karlı olacağını açıkça ortaya koyuyor.Bununla birlikte, pazarın ilerledikçe nasıl değiştiğini anlamak çok daha zor – ve daha sonra ne olacağını tahmin etmek daha da zor. Birçok yatırımcı , piyasanın nereye gideceğini tahmin etmeye çalışmak için teknik analiz (TA) kullanır.Bir anlamda TA göstergelerinin piyasanın psikolojik durumunu ölçmeye çalışırken kullanılabilecek araçlar olduğunu söyleyebiliriz. Örneğin, Göreceli Güç Endeksi (RSI) göstergesi, güçlü bir pozitif piyasa hissiyatı (örneğin, aşırı açgözlülük) nedeniyle bir varlığın aşırı satın alındığını gösterebilir.MACD pazar döngüsünün farklı psikolojik aşamaları noktaya kullanılabilecek bir gösterge başka bir örnektir. Kısacası, çizgileri arasındaki ilişki, piyasa momentumunun ne zaman değiştiğini gösterebilir (örneğin, satın alma gücü zayıflıyor).
Bitcoin ve piyasa psikolojisi
2017 Bitcoin boğa piyasası, piyasa psikolojisinin fiyatları nasıl etkilediğinin açık bir örneğidir ve bunun tersi de geçerlidir. Ocak-Aralık ayları arasında Bitcoin kabaca 900 dolardan tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 20.000 dolara yükseldi. Yükseliş sırasında, piyasa hissiyatı giderek daha olumlu hale geldi. Boğa piyasasının heyecanına kapılan binlerce yeni yatırımcı aramıza katıldı. FOMO , aşırı iyimserlik ve açgözlülük fiyatları hızla yukarı taşıdı– ta ki ayı sezonuna kadar.
Trend dönüşü 2017’nin sonlarında ve 2018’in başlarında gerçekleşmeye başladı. Aşağıdaki düzeltme, geç katılanların çoğunda önemli kayıplara neden oldu. Düşüş trendi zaten kurulduğunda bile, yanlış güven ve gönül rahatlığı, birçok insanın HODLing’de ısrar etmesine sebep oldu . Birkaç ay sonra, yatırımcıların güveni tüm zamanların en düşük seviyesine ulaştığı için piyasa hissiyatı çok olumsuz oldu. FUD ve panik, tepeye yakın seviyeden alanların çoğunun dibe yakın satış yapmasına neden olarak büyük kayıplara neden oldu. Teknoloji temelde aynı olmasına rağmen, bazı insanlar Bitcoin ile hayal kırıklığına uğradı . Aslında, sürekli olarak geliştirilmektedir ve stratejinizi kendinize göre belirlemelisiniz..
Bilişsel önyargılar
Bilişsel önyargılar, genellikle insanların mantıksız kararlar vermesine neden olan yaygın düşünce kalıplarıdır. Bu modeller hem bireysel traderleri hem de bir bütün olarak piyasayı etkileyebilir. Birkaç yaygın örnek:
- Doğrulama yanlılığı: Kendi inançlarımızı doğrulayan bilgilere aşırı değer verirken, onlara aykırı bilgileri görmezden gelme veya görmezden gelme eğilimi. Örneğin, bir boğa piyasasındaki yatırımcılar, kötü haberleri veya piyasa eğiliminin tersine dönmek üzere olduğuna dair işaretleri görmezden gelirken, olumlu haberlere daha güçlü bir şekilde odaklanabilirler.
- Kayıptan kaçınma: Kazanç benzer veya daha büyük olsa bile, insanların kazançlardan daha çok kayıplardan korkma eğilimi. Başka bir deyişle, bir kaybın acısı, genellikle bir kazancın sevincinden daha acı vericidir. Bu, tüccarların iyi fırsatları kaçırmasına veya piyasa kapitülasyonu dönemlerinde panik satışına neden olabilir .
- Bağış etkisi: Bu, insanların sahip oldukları şeylere, sırf sahip oldukları için aşırı değer verme eğilimidir. Örneğin, bir kripto para sepetinde sevdiği bir coine sahip olan bir yatırımcının , kripto parası olmayanlardan daha değerli olduğuna inanması daha olasıdır.
Yazar düşünceleri
Çoğu trader ve yatırımcı, psikolojinin piyasa fiyatları ve döngüleri üzerinde bir etkisi olduğu konusunda hemfikirdir. Psikolojik piyasa döngüleri iyi bilinmesine rağmen, bunlarla baş etmek her zaman kolay değildir. 1600’lerdeki Dutch Tulip Mania’dan 90’lardaki dotcom balonuna kadar, yetenekli traderler bile kendi tutumlarını genel piyasa duyarlılığından ayırmak için mücadele etti. Yatırımcılar, yalnızca piyasanın psikolojisini değil, aynı zamanda kendi psikolojilerini ve bunun karar verme süreçlerini nasıl etkilediğini anlamak gibi zor bir görevle karşı karşıya kalıyor.Yani 1600 yılından beri alınan önlemlerin aksini yapmak gibi bir girişimde iseniz,muhtemelen zararda olacak olan da sizsiniz..
